ઇઝરાયલે 12 જૂને ઇરાનના પરમાણુ સ્થળો પર હવાઈ હુમલો કર્યો હતો, જેના કારણે ઓઈલના ભાવ અચાનક વધી ગયા છે. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ છે કે આ તણાવની સામાન્ય માણસના ખિસ્સા પર શું અસર થશે? શું પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ વધશે અને શેરબજાર ઘટશે?

ઇઝરાયલે 12 જૂને ઇરાનના પરમાણુ અને બેલિસ્ટિક મિસાઇલ પ્રોગ્રામને નિશાન બનાવીને હુમલો કર્યો. આ પછી, ઓઈલના ભાવમાં અચાનક વધારો થયો

આનું કારણ એ છે કે ઈરાન વિશ્વનો ત્રીજો સૌથી મોટો ઓઈલ ઉત્પાદક દેશ છે. ઈરાનની જિયોલોજિકલ સ્થિતિ પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે – તે સ્ટ્રેટ ઓફ હોર્મુઝના ઉત્તરી કિનારા પર છે.

આ એ રસ્તો છે જેના દ્વારા સાઉદી અરેબિયા, કુવૈત, ઇરાક જેવા દેશોમાં ઓઈલ સપ્લાય કરવામાં આવે છે. જો ઈરાન રોષે ભરાઈને આ રસ્તો બ્લોક કરે છે, તો વિશ્વનો 20% ઓઈલ પુરવઠો અટકી શકે છે.

હુમલાના સમાચાર મળતાની સાથે જ બ્રેન્ટ ક્રૂડ ઓઇલનો ભાવ 10% વધીને 78 ડોલર પ્રતિ બેરલને પાર કરી ગયો. યુએસ વેસ્ટ ટેક્સાસ ઇન્ટરમીડિયેટ (WTI) પણ 10% વધીને 74 ડોલરને પાર કરી ગયો. તેમાં આગળ પણ વધારો થવાની ધારણા છે.

જો ક્રૂડ ઓઇલના ભાવ લાંબા સમય સુધી ઉછાળો રહે છે, તો ઓઇલ માર્કેટિંગ કંપનીઓએ પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં વધારો કરવો પડશે. આનાથી પરિવહન, ખાદ્ય પદાર્થો અને અન્ય ચીજવસ્તુઓ પણ મોંઘી થઈ શકે છે. જો યુદ્ધ લાંબા સમય સુધી ચાલશે, તો મોંઘવારી વધશે. શેરબજારમાં ઘટાડાને કારણે રોકાણકારોને પણ નુકસાન થઈ રહ્યું છે.

તેલના ભાવ વધવાનો અર્થ એ છે કે મોંઘવારી વધશે. આનાથી ઓઈલ આયાત કરતા દેશોના અર્થતંત્ર પર ખરાબ અસર પડે છે. રોકાણકારોને ડર છે કે જો ઓઈલ મોંઘુ થશે, તો કંપનીઓનો ખર્ચ વધશે અને નફો ઘટશે.

આના કારણે, ભારતીય શેરબજારમાં 1% થી વધુનો ઘટાડો થયો. જાપાનનો નિક્કેઈ 225 ઇન્ડેક્સ પણ 1.3% અને હોંગકોંગનો હેંગ સેંગ ઇન્ડેક્સ 0.7% ઘટ્યો. હુમલા સમયે વોલ સ્ટ્રીટ બંધ હતો, પરંતુ ફ્યુચર્સ ટ્રેડિંગ સૂચવે છે કે યુએસ માર્કેટ પણ 1% થી વધુ ઘટી શકે છે.

ઇઝરાયલ કહે છે કે આ હુમલો “પ્રી- એમ્પિટવ” હતો એટલે કે અગાઉથી રક્ષણ માટે. ઇઝરાયલના પીએમ બેન્જામિન નેતન્યાહૂએ કહ્યું કે ઈરાનનો પરમાણુ પ્રોગ્રામ અને મિસાઇલ પ્રોગ્રામ તેમના માટે મોટો ખતરો છે. તેમણે ઈરાનના પરમાણુ સ્થળ અને ઘણા ઉચ્ચ લશ્કરી અધિકારીઓને નિશાન બનાવ્યા. નેતન્યાહૂ માને છે કે ઈરાનને પરમાણુ શસ્ત્રો બનાવતા અટકાવવું જરૂરી છે, નહીં તો ખૂબ મોડું થઈ જશે.

ઇઝરાયલના આ હુમલામાં ઇસ્લામિક રિવોલ્યુશનરી ગાર્ડ કોર્પ્સ (IRGC)ના કમાન્ડર હુસૈન સલામી માર્યા ગયા છે. અલ-જઝીરાના અહેવાલ મુજબ, આ હુમલામાં બે અગ્રણી ઈરાની પરમાણુ વૈજ્ઞાનિકો મોહમ્મદ મેહદી તેહરાનચી અને ફરદૂન અબ્બાસી પણ માર્યા ગયા છે.

અમેરિકાએ સ્પષ્ટ કર્યું કે તે આ હુમલામાં સામેલ નથી. રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે કહ્યું કે તેઓ યુદ્ધ ઇચ્છતા નથી. બીજી બાજુ, સાઉદી અરેબિયા જેવા દેશો તૈયાર છે. તેમની પાસે રેડ સી સુધી પાઇપલાઇન સિસ્ટમ છે. જો હોર્મુઝ સ્ટ્રેટ બંધ થાય છે, તો પણ ઓઈલનો પુરવઠો ચાલુ રહેશે.

ચીન ઈરાનના આઈલનો સૌથી મોટો ખરીદદાર છે. ઈરાન પાસે પણ મોટો ઓઈલ ભંડાર છે, જે થોડા અઠવાડિયા સુધી કામ ચાલી શકે છે.