ગુજરાતના કચ્છ જિલ્લાના ભુજ શહેરમાં સ્થાપિત ભારતની સૌથી મોટી અવકાશ વેધશાળાએ તેના પ્રથમ 30 દિવસમાં જ નોંધપાત્ર સફળતા હાંસલ કરી છે. 25 ડિસેમ્બર 2024ના રોજ ગુડ ગવર્નન્સ ડે નિમિત્તે ખુલ્લી મુકાયેલી આ વેધશાળાએ માત્ર એક મહિનામાં 1500થી વધુ મુલાકાતીઓને આકર્ષ્યા છે.

રિજિયોનલ સાયન્સ સેન્ટર ખાતે સ્થાપિત આ અત્યાધુનિક વેધશાળા 24-ઇંચના શક્તિશાળી ટેલિસ્કોપથી સજ્જ છે, જે મુલાકાતીઓને નિહારિકાઓ, ગ્રહો અને દૂરના તારામંડળોનું અવલોકન કરવાની અનોખી તક પૂરી પાડે છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના માર્ગદર્શન અને મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલના નેતૃત્વમાં વિકસિત આ કેન્દ્ર અવકાશ વિજ્ઞાન ક્ષેત્રે શિક્ષણ અને સંશોધનને પ્રોત્સાહન આપવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી રહ્યું છે.

ભુજિયા ડુંગરની ટોચ પર 10 એકરમાં વિસ્તરેલા આ કેન્દ્રમાં મરીન નેવિગેશન સિમ્યુલેટર, સબમરીન સિમ્યુલેટર અને 3D મૂવીઝ જેવા આકર્ષણો ઉપરાંત છ થિમેટિક ગૅલેરી પણ છે. વિદ્યાર્થીઓ માટે રૂ.20 અને અન્ય મુલાકાતીઓ માટે રૂ.30ની પ્રવેશ ફી સાથે, સાંજે 6થી 9 વાગ્યા સુધી ખુલ્લી રહેતી આ વેધશાળા શૈક્ષણિક કાર્યક્રમો અને ઇન્ટરેક્ટિવ સત્રો યોજે છે.

વિશેષ મહત્વની બાબત એ છે કે આ વિસ્તારમાં પ્રકાશ પ્રદૂષણનું સ્તર નીચું હોવાથી, અહીં સ્થાપિત ડૉલ-કિર્કહમ ટેલિસ્કોપ એસ્ટ્રો-ટુરિઝમ અને એસ્ટ્રોફોટોગ્રાફી માટે આદર્શ વાતાવરણ પૂરું પાડે છે. GUJCOSTની આ પહેલ વિજ્ઞાન શિક્ષણને રસપ્રદ અને સુલભ બનાવવાની દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ કદમ છે.